Waarom ik graag van de sociale media af wil
Ik denk dat ik er wel uit ben, uit ‘The Social Dilemma’. Graag zou ik van de sociale media af willen. Maar niet voordat ik heb uitgelegd waarom. En – voor zover mogelijk – alternatieven gevonden heb. Vier jaar geleden ben ik schoorvoetend overstag gegaan. Na een afwezigheid van jaren, ben ik opnieuw Facebook gaan gebruiken. Al langer was ik actief op LinkedIn en Twitter. Met Facebook heb ik altijd de meeste moeite gehad. Vooral vanwege de manier waarop dat bedrijf met de privacy van zijn gebruikers omgaat.
Freelancer
Toen ik mijn freelancewerk opbouwde, leek het onvermijdelijk om ook Facebook te gaan gebruiken. En eerlijk is eerlijk: de sociale media hebben me veel goeds gebracht. Ze hebben me geholpen om betrokken te zijn bij veel boeiende mensen. Om met elkaar mee te leven bij hoogte- en dieptepunten. Soms ontstonden er waardevolle relaties, die een vervolg kregen in het ‘echte leven’. Een enkele keer is er zelfs een opdracht of samenwerkingsrelatie uit ontstaan. In elk geval heb ik er een podium gevonden waarop ik tot soms wel tienduizenden mensen kan laten delen in de missie die ik uitleef.
Niet gratis
Dat alles heeft wel een prijs gehad. Privacy bijvoorbeeld. Met het delen van persoonlijke gegevens ben ik altijd voorzichtig gebleven. Ik laat me niet makkelijk volgen op internet of op de weg. Regelmatig heb ik allerlei interesses die Facebook van me bijhoudt verwijderd. Toch ga ik er van uit dat deze bedrijven veel meer van me weten dan ik door heb. En dat ik geen controle heb op wat ze met die informatie doen. En wat dacht je van de tijd die het me gekost heeft? Te vaak ben ik door blijven scrollen uit nieuwsgierigheid of bij vermoeidheid. Soms is dat ten koste gegaan van gebed en Bijbellezen. Of van mijn nachtrust.
Machtspositie
Wat me tegenstaat aan de grote techreuzen is hun monopoliepositie. Facebook heeft zowel Whatsapp als Instagram ingelijfd. Microsoft is eigenaar van LinkedIn. Hun jaaromzet is vaak groter dan het bruto binnenlands product van een land. Asociaal is het dat er nauwelijks belasting over wordt betaald, door slimme strategieën van deze bedrijven. Deze giganten hebben (evenals bijvoorbeeld Google, Apple en Amazon) onvoorstelbaar veel macht gekregen. Het lukt (inter)nationale overheden slechts met de grootste moeite om hieraan beperkingen op te leggen. Door te dreigen een bedrijfsonderdeel terug te trekken uit een bepaalde staat, dwingen deze bedrijven soms door hen gewenst beleid af. Dat de sociale media bepaalde geluiden en gebruikers weren van hun platforms, valt tot op zekere hoogte te waarderen. Toch zou hier democratische controle op moeten zijn, vanwege de enorme maatschappelijke en politieke impact van deze keuzes. En gezien het feit dat deze bedrijven daarin altijd het bedrijfsbelang in plaats van het algemeen belang voorop zullen stellen.
Verdeeldheid
Er zijn nog meer redenen te noemen om zeer kritisch te zijn ten opzichte van de sociale media. Hun bewezen (en misbruikte) invloed op verkiezingsresultaten bijvoorbeeld. En de explosieve toename van nepnieuws. Of de negatieve invloed op de mentale en fysieke gezondheid van veel gebruikers. Wat voor mij nu de doorslag geeft is hoe sociale media maatschappelijke verschillen versterken. Algoritmes bevestigen mensen in hun eigen gelijk en staan een open dialoog met andersdenkenden in de weg. We hebben hiervan al stuitende voorbeelden gezien in zowel buiten– als binnenland. Met toenemende verbazing en verdriet zie ik hoe ook christenen elkaar en anderen steeds feller en agressiever bestrijden. Voor respect, nuance en empathie is steeds minder plaats. Verschillen worden uitvergroot, verdeeldheid wordt gevoed. Niet alleen de samenleving in het algemeen maar ook de gemeente van Christus wordt zo schade toegebracht. Daar wil ik niet aan bijdragen door zelf actief te zijn op deze platforms. Ik wil er ook niet stilzwijgend bij staan kijken in de hoop dat het ooit een keer beter wordt.
Grens bereikt
Voor mij is het tijd geworden om een grens te trekken. Vooralsnog wil ik wel actief blijven op LinkedIn vanwege het zakelijke en functionele karakter daarvan. WhatsApp vervang ik zoveel mogelijk door Signal, omdat het eigendom is van Facebook. Binnenkort verwijder ik mijn accounts van Facebook en Twitter. Het (grotendeels) stoppen met sociale media betekent wel dat mensen minder makkelijk betrokken kunnen blijven bij mij en mijn werkzaamheden. Wie dat wel graag wil, kan zich aanmelden voor mijn nieuwsbrief. Die zal ik voortaan vaker verzenden dan tot nu toe. En anders is er natuurlijk altijd nog de mogelijkheid om regelmatig(er) te mailen, te (video)bellen of af te spreken. Laten we met elkaar kiezen voor echte verbinding!